Ruimte voor Rechtvaardigheid

Ruimte voor Rechtvaardigheid
Een sociaal-liberale visie op ruimtelijke ordening

In Nederland zijn de maatschappelijke ambities en opgaven groot. Meer en beter betaalbare woningen, schone energie, vermindering van stikstofuitstoot, goede bereikbaarheid van werk, onderwijs, zorg en andere voorzieningen én ook nog ruimte voor de natuur en voor bedrijvigheid: alle zijn nodig voor een rechtvaardig, duurzaam, vrij en welvarend Nederland. De ruimte voor deze ambities is echter beperkt; Nederland is een van de dichtstbevolkte landen van de EU. Dit beperkte aantal vierkante kilometers leidt onvermijdelijk tot soms botsende claims op de schaarse beschikbare ruimte.

De ordening van de verschillende ‘ruimtevragers’ – wonen, mobiliteit, energie, natuur en werk – op het beperkte landoppervlak heeft vanzelfsprekend een technisch karakter. Maar daarnaast zijn ruimtelijke ordeningsvraagstukken bij uitstek een politieke kwestie. Hoe onze leefomgeving is ingericht en welke afwegingen daarbij worden gemaakt, heeft namelijk directe gevolgen voor het dagelijks leven van mensen, op korte en lange termijn, voor huidige en toekomstige generaties. Een neutrale inrichting van Nederland bestaat niet en elk besluit heeft vergaande sociale, politieke en economische consequenties.

Decentralisatie en economische groei
In het paper Ruimte voor Rechtvaardigheid staat de vraag centraal wat het betekent om ruimtelijke ordening te bezien vanuit dit politieke perspectief. Sociaal-liberale kernwaarden als vrijheid, gelijkheid en democratie zijn daarin leidend. Eerst worden de belangrijkste ruimtelijke trends en uitdagingen geïnventariseerd waarmee Nederland de komende jaren te maken krijgt. Vervolgens bespreken we de politieke trends die het ruimtelijk beleid de afgelopen jaren diepgaand beïnvloed hebben. Daarna gaan we in op de vraag wat het betekent om vanuit het perspectief van sociaal-liberale kernwaarden als vrijheid, gelijkheid en democratie te kijken naar de ruimtevragers wonen, mobiliteit, energie, natuur en werk.

Aanbevelingen
Dit paper sluit af met tien aanbevelingen. Deze zijn bedoeld als handreiking voor lokale coalitieonderhandelaars die deze overwegingen een plaats willen geven in de totstandkoming van college-akkoorden na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022. Het doel van deze aanbevelingen is dat zoveel mogelijk gemeenten ruimte bieden aan rechtvaardigheid.

Door Suzanne van den Eynden